მაკარავანქის მონასტერი (სომხ. Մակարավանք) — X-XIII საუკუნეების მონასტერი სომხეთში. მდებარეობს ტავუშის პროვინციის სოფელ აჩაჯურიდან დასავლეთით 6 კილომეტრში. მონასტერი არ არის მოქმედი, მაგრამ დღემდე კარგადაა შემონახული.
მონასტერი თავისი დროის კულტურული და სასულიერო ცენტრი იყო. წარმოადგენდა შუა საუკუნეების ერთ-ერთ ცნობილ არქიტექტურულ კომპლექსს, რომელიც დამახასიათებელია იმ პერიოდში არსებული ტაშირ-ძორაგეტის სამეფოსათვის. ტაძარი აგებულია მუქი ვარდისფერი ანდეზიტითა და წითელი ტუფით. მონასტერი ჰარმონიული არქიტექტურული კონსტრუქციებით მდიდარია. ტაძარზე შემონახულია ტიპიური ქართული ჩუქურთმები.
უძველესი ნაგებობა აგებულია X-XIII საუკუნეებში. სურბ-ასტვაწაწინის ეკლესია 1198 წლისაა. მთავარი ეკლესია, რომელიც აგებულია 1205 წელს მდიდარია ჩუქურთმებით.
მონასტერმა ათასწლეულების მანძილზე გაუძლო ბუნების ისეთ სტიქიურ მოვლენებს, როგორცაა მიწისძვრა, ატმოსფერული ზეგავლენა და დღემდე მოაღწია. 1980-იანწლებში ჩაუტარდა ნაწილობრივი რესტავრაცია, რომელიც დაფინანსების არქონის გამო შეწყდა.
მონასტერი მდებარეობს მეწყერულ ზონაში და არის მისი სულ განადგურების საშიშროება. მონასტრის გადასარჩენად საჭიროა შემუშავდეს მეწყერსაწინააღმდეგო ღინისძიებები.
1. ეკლესია X საუკუნე |
მონასტრის უძველესი ნაგებობაა X საუკუნის ჯვარ-გუმბათოვანი ეკლესია. იგი მდიდარია ორნამენტებით და ჩუქურთმებით. სამონასტრო კომპლექსის მთავარი ნაგებობაა ჯვარგუმბათოვანი სურბ-ასტვაწაწინის (ღვთისმშობლის) ეკლესია, რომელიც აგებულია 1204 წელს. ეკლესიის სამხრეთ ფასადზე მდებარეობს კარგად შემონახული მზის საათი, რომლის ქვემოთაც გამოსახულია მტრედი. გუმბათის ყელი 12-თაღოვანია. გავითი აგებულია XII საუკუნეში.
მცირე ეკლესია, რომელიც მთავარ ტაძართან მდებარეობს აგებულია 1198 წელს ოვანესის მიერ. იგი ოთხფასადიანი სფეროსებური ნაგებობაა. რომელიც ასევე მდიდარია ბარელიეფებით. ეკლესიაზე მიდგმულია XIII საუკუნის სამრეკლო.
მუქი ვარდისფერი ანდეზიტითა და წითელი ტუფით აშენებული მაკარავანქის მონასტერი, უჩვეულოდ ლამაზია. მთავარი შემოსასვლელიდან მონასტრის ეზომდე აღმოჩენილია უამრავი ჭურჭელი და წყლის მილები, რომლებშიც ამ დღმდე მოედინება წყალი, რომლის სათავეც მონასტრის ახლოსაა.