ტერაკოტის არმია

ტერაკოტის არმია — 8099 ნატურალური მასშტაბის, გამომწვარი თიხის, ტერაკოტისაგან დამზადებული ჯარისკაცების და მათი ცხენების გამოსახულება ქალაქ სიანის მახლობლად ჩინეთი. პირველი ქანდაკება აღმოაჩინეს 1974 წელს, შემთხვევით, ჭის გათხრისას.

ტერაკოტის არმია მდებარეობს ცინის დინასტიის იმპერატორ ცინ შიხუანდის საფლავთან ახლოს, რომელიც გარდაიცვალა ძვ. წ. 210 წელს. ცინ შიხუანდის სამარხი კომპლექსი ქალაქ სიანის აღმოსავლეთით, შენსის პროვინციაში მდებარეობს და აშენდა იმპერატორის სასახლის კონსტრუქციის მიხედვით. კომპლექსი შედგებოდა მრავალი სათავსოსაგან, რომლებიც სამარხი ბორცვის გარშემო იყვნენ განლაგებულნი. მავზოლეუმი გარშემორტყმული იყო დატკეპნილი მიწის მტკიცედ ნაშენი კედლით, რომელშიც შესასვლელი კარიბჭეები იყო გაჭრილი. ისტორიკოსი სიმა ციანის (ჩინური ისტორიოგრაფიის მამამთავარი. ძვ.წ. 145-90 წწ.) მიხედვით, ამ მავზოლეუმზე მუშაობა დაიწყო ძვ.წ. 246 წელს, ცინ შიხუანდის ტახტზე ასვლიდან რამდენიმე ხნის შემდეგ (ჯერ კიდევ იმპერატორად გახდომამდე). თავის ყველაზე განთქმულ ნაშრომში "შიჯი" ის წერდა, რომ პირველი იმპერატორი დამარხეს სასახლეებთან, კოშკებთან, ოფიციალურ პირებთან, ძვირფას არტეფაქტებთან და მშვენიერ ნივთებთან ერთად. ამ ნაშრომის მიხედვით, ვერცხლისწყლის მეშვეობით 100 მდინარე იყო იმიტირებული და მათ თავზე ჭერი შემკული იყო ციური სხეულებით. ბოლოდროინდელი სამეცნიერო სამუშაოებისას სამარხი ბორცვის ნიადაგში აღმოაჩინეს დიდი რაოდენობით ვერცხლისწყალი, რაც ადასტურებს სიმა ციანის ცნობათა სისწორეს.

მიუხედავად არქიტექტურული კომპლექსის ეფექტურობისა, სამარხი კომპლექსის ყველაზე მნიშვნელოვან ნაწილს მაინც ტერაკოტისაგან გაკეთებული არმია წარმოადგენს, რომელმაც აღმოჩენისთანავე ფართოდ გაითქვა სახელი. ეს უდიდესი სკულპტურული ჯგუფი 1974 წლის გაზაფხულზე აღმოაჩინა ფერმერთა ჯგუფმა წყლის ჭის თხრის დროს. არქეოლოგებმა დაიწყეს ძიება და მიაკვლიეს მიწის ქვეშ დამალულ უდიდეს სივრცეს, სადაც დამარხული იყო მეომრებისა და ცხენების დაახლ. 6 000 ტერაკოტის ფიგურა. ამის შემდეგ არქეოლოგებმა მეომრებისა და ცხენების ფიგურებით სავსე მეორე და მესამე ორმოც აღმოაჩინეს. სამივე ერთად 20 000 კვ/მ-ს მოიცავდა და 8 000 ფიგურას აერთიანებდა. ამ ისტორიული საგანძურის უკეთ დასაცავად პირველ ორმოს დაადგეს შენობა, რომელსაც ლითონის კამაროვანი გადახურვა აქვს და უზარმაზარ დარბაზს ქმნის. შენობა 230 მ-ის სიგრძის, 72 მ-ის სიგანისა და 22 მ-ის სიმაღლისაა. მასში ფეხბურთის ორი მოედანიც კი თავისუფლად დაეტევა. ტერაკოტის მეომრებისა და ცხენების მუზეუმი ოფიციალურად გაიხსნა 1979 წელს. პირველი ორმოს დარბაზში მდგარი ადამიანი ხედავს დაახლოებით 1 000 მეომარსა და ცხენს, რომლებიც მიწიდან უკვე ამოღებული და გაწმენდილია. დანარჩენი ფიგურები სათითაოდ გაწმენდის პროცესშია. სამარხს ბოლომდე არ ხსნიან, რათა ფიგურები საიმედოდ იყვნენ დაცულნი მანამდე, სანამ მათი გაწმენდის დრო არ მოვა, რადგანაც მოხდა ისეთი შემთხვევა, როდესაც მიწიდან ამოღების შემდეგ ზოგიერთი ფიგურის შეღებილი ზედაპირი ნელ-ნელა გახუნდა და გაფუჭდა. მნახველთათვის გახსნილია მთელი სივრცის მხოლოდ ერთი ნაწილი, ხოლო ზოგიერთ ადგილას ფოტოსა და ვიდეოს გადაღებაც კი აკრძალულია. მხოლოდ რამდენიმე ადამიანს (მათ შორის დედოფალ ელისაბედ II-ს) მისცეს ნება გაევლო თავად ქანდაკებებს შორის და ახლოდან დაეთვალიერებინა ისინი.

არმია მართკუთხედის ფორმით არის განლაგებული და ყველა მეომარი აღმოსავლეთისაკენ იმზირება. წინა სამ რიგში განლაგებულია 210 მეომარი, რომლებიც წინა ხაზს ქმნიან. მათ მოსდევენ მარშით მომავალი ჯარისკაცები და საბრძოლო ეტლში შებმული ცხენები. არმიის გვერდებსა და უკანა მხარეს განლაგებულია მეომართა რიგები, რომლებიც, შესაბამისად, ჩრდილოეთით, სამხრეთითა და დასავლეთით არიან მიმართულნი ჯარის გვერდებიდან და უკნიდან დასაცავად.

ადამიანებისა და ცხენების ტერაკოტის ქანდაკებები ნატურალური ზომისაა და პროპორციები მკაცრად არის დაცული, რაც ქანდაკების განვითარების მაღალ დონეზე მიუთითებს ცინის დინასტიის პერიოდში. მეომართა პოზები საკმაოდ სტატიკურია. სხვადასხვა ჩინის მეომრისათვის სხვადასხვა პოზაა დამახასიათებელი: რიგითი ჯარისკაცები (ისინი უმრავლესობას წარმოადგენენ) წარმოდგენილნი არიან ფეხზე მდგარნი. მათი ცალი ხელი სხეულის გასწვრივაა ჩამოშვებული, მეორე კი წელზე შემორტყმულ ხმალზე აქვთ მოკიდებული. მათგან განსხვავებით, ოფიცრებს მეორე ხელიც იდაყვში აქვთ მოხრილი, ხოლო გენერლები ორივე ხელით ძირს დაბჯენილ ხმალს ეყრდნობიან. გვხვდება, ასევე, მშვილდოსნების ქანდაკებებიც, რომელთა ერთი ნაწილი ფეხზე მდგარია, მოერე კი - ცალ მუხლზე ჩაჩოქილი ისვრის ისარს.

მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანის სხეულის პროპორციები და ანატომიური აგებულების თავისებურებები სკულპტურებში აბსოლუტურად სწორადაა გადმოცემული, მათში არ ჩანს სხეულის ფიზიკური სტრუქტურის გადმოცემის უმცირესი ნიშანიც კი, რომ აღარაფერი ვთქვათ ადამიანის გარეგნული სილამაზის ჩვენებაზე. სამაგიეროდ, იგრძნობა მისწრაფება ფიგურების ინდივიდუალიზაციისაკენ, რაც ჩანს ტანსაცმლის დეტალების ვარირებაში, მეომრების ხელების ფორმათა განსხვავებულობასა და ფრჩხილების სხვადასხვა ფორმაშიც კი. სულ ადვილად გაირჩევა არისტოკრატული ოჯახიდან გამოსული მეომრის ნატიფი და მოვლილი ხელი გლეხის მუშაობით გაუხეშებული ხელებისაგან.

ადამიანთა ფიგურები მთლიანად არ არის გამოძერწილი, ისინი შედგენილია - თავები მზადდებოდა ცალკე, რაც აადვილებდა ამ გრანდიოზული ამოცანის განხორციელებას. მეომართა სახეები და მთლიანად თავები განსაკუთრებული სინატიფითა და ოსტატობითაა შესრულებული. თუ მათ არაფერი არ ახურავთ, მაშინ უმცირესი დეტალების გათვალისწინებითაა შესრულებული თმის ვარცხნილობაც კი. მეომართა სახეები, როგორც ჩანს, მთლიანად შეღებილი იყო (საღებავის ნარჩენები შემონახულია ზოგიერთ მათგანზე). გადმოცემულია ფიგურათა არამარტო გარეგნული თვისებები, არამედ, ნაწილობრივ, სულიერი მდგომარეობაც. ასე, მაგალითად, გენერლის სახეს ეტყობა, რომ იგი დაბრძენებულია ცხოვრებისეული გამოცდილებით და საკუთარი პასუხისმგებლობის სიმძიმეს ბოლომდე აცნობიერებს. მისი სახე ღრმად არის ჩაფიქრებული, შუბლი ნაოჭებით აქვს დაღარული. მისგან განსხვავებულია ჭაბუკი ახალწვეულის ლაღი გამომეტყველება, რომლიდანაც გამოსჭვივის დიდებული მბრძანებლის ძლევამოსილ ლაშქარში მოხვედრისგან გამოწვეული სიამაყე და ოცნება მომავალ საგმირო საქმეებსა და ჯილდოებზე. განსხვავებული სახით წარმოგვიდგება ვეტერანი მეომარი: ის მზადაა ნებისმიერი გამოცდისათვის, თუმცა მაინც დაღლილია დაძაბული ცხოვრებით და დასვენება და სიმშვიდე ესაჭიროება.

სარესტავრაციო სამუშაოების ჩატარების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ ქანდაკებებში ვარირებს პორტრეტული გამოსახულების, სულ რაღაც, ათი ძირითადი ტიპი. ყველაზე სავარაუდოა, რომ მეომართა თავები განცალკევებულად კი არ იძერწებოდა, არამედ საერთო შაბლონის მიხედვით და შემდგომ ეძლეოდა სხვადასხვა ინდივიდუალური ნიშანი.

უმთავრესი, რაც უნდა ითქვას ამ ჯარზე, ისაა, რომ, ერთი შეხედვით მრგვალი ქანდაკება, სინამდვილეში პრინციპულად სხვაგვარი მხატვრული ჩანაფიქრის ნაწილია. ეს ფიგურები შემოვლაზე კი არ არის გათვლილი, არამედ მხოლოდ მწყობრში მდგომი ჯარის სახით არსებობს და ასე ზემოქმედებს ჩვენზე (რამდენადაც არ უნდა აღგვაფრთოვანონ ცალკეულმა ფიგურებმა). გარდა იმპერატორის თვითგანდიდების ცხადი სურვილისა, აშკარაა, რომ ეს, მთავრის სამარხში მისი მსახურების ცოცხლად ჩაყოლების უძველესი ტრადიციის, ასე ვთქვათ, ჰუმანიზირებული გაგრძელებაა.

ცხენების ფიგურებიც რეალისტურობითა და ცხოველის გარეგნობის დეტალების გადმოცემის სიზუსტით გამოირჩევიან: გადმოცემულია განსაკუთრებულად შეკრეჭილი ფაფარი, დაწნული და ბოლოში გაკვანძული ძუა, ზოგიერთ შემთხვევაში კი აღკაზმულობის მთელი კომპლექტიც. ცხენების ყურები შემართულია, თვალები - ფართო, პირი - ღია. მათი სიმაღლე 1,5 მეტრია, თავი საშუალო ზომისაა, ფეხები - შედარებით მოკლე.

სამარხი, ასევე, გამორჩევა საბრძოლო იარაღების სიმდიდრით. მეომარი სამეფოების პერიოდში (ძვ.წ. 475-221 წწ.) ერთმანეთს 7 სამეფო ებრძოდა და მათ მმართველებს შორის შეჯიბრებამ იარაღის გაუმჯობესებასა და დახვეწას შეუწყო ხელი. ცინის დინასტიის დამკვიდრების პერიოდისათვის იარაღი უკვე ძალიან განვითარებული იყო. სამარხში აღმოჩენილ თითოეულ მეომარს ბრინჯაოს ნამდვილი იარაღი ეჭირა ხელში. ისინი ძირითადად სამი ტიპის იყო: მშვილდ-ისრები, გრძელი და მოკლე შუბები. რაც ყველაზე საოცარია, იარაღი ჯერ კიდევ ბასრი და მბზინვარე იყო. ისინი 2 000 წლის განმავლობაში მიწაში ყოფნის შემდეგაც კი არ დაჟანგულა (იმათ გარდა, რომლებიც დაჭეჭყილი და დაზიანებული იყო). მიწისგან გაწმენდის შემდეგ იარაღები ისე გამოიყურებოდნენ, თითქოს, ეს-ესაა სახელოსნოდან მოიტანესო. იარაღები სპილენძის, კალისა და ტყვიის შენადნობისგანაა დამზადებული, ოღონდ განსხვავებულ სახეობებში მათი პროცენტული წილი სხავდასხვაგვარია. ცინის დინასტიის პერიოდში მეტალურგია განვითარების ძალიან მაღალ საფეხურზე იდგა. მაგალითად, სამეცნიერო გამოკვლევის შედეგად დადგინდა, რომ იარაღს წასმული ჰქონდა მარილის სპეციალური ხსნარი, რომელიც იცავდა ლითონს დაჟანგვისაგან.

ცინ შიხუანდის სამარხი კომპლექსი იმპერიის ძლიერების გამოხატულება იყო და მისი აგებით ჩინეთის პირველმა იმპერატორმა სამუდამოდ დაიმკვიდრა თავი არამხოლოდ ჩინეთის, არამედ მსოფლიო ხელოვნების ისტორიაშიც. ტერაკოტის არმია აღმოჩენის მომენტიდან ჩინეთის ერთ-ერთ მთავარ სავიზიტო ბარათად იქცა და ამ ქვეყანაში მოგზაურობის მსურველ ტურისტთა რაოდენობა ერთიორად გაზარდა.

იხილეთ აგრეთვე

  • იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები ჩინეთში
  • მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლების სია აზიასა და ოკეანეთში

რესურსები ინტერნეტში

Ჩამოთვლილია შემდეგ კატეგორიებში:
დატოვე კომენტარი
რჩევები და მინიშნებები
Dave Mc
2 Августа 2018
Really awesome UNESCO world heritage site, so you know it’s great. Really crowded though, 50-100k per day depending on the season. A little less crowded early in the day.
Dave Mc
2 Августа 2018
Pay a couple hundred extra for a tour guide in your own language, it’s well worth it. They know all the secret entrances and shortcuts between buildings, plus you’ll learn a lot more.
Lukasch
25 Февраля 2014
You don't need a expensive travel agency. Do the tour for your own. Take the bus nr 306 from the railway station. The ride takes approx. 1h and costs 8 Yuan.
Dave Mc
2 Августа 2018
One of the farmers that accidentally stumbled upon the terracotta warriors in the ‘70s is still alive and if your lucky, you can pay him some small money to autograph a book you buy in the gift shop.
Dave Mc
2 Августа 2018
Almost all of the artifacts are truly amazing and the fact that the haven’t dug the actual tomb makes you wonder what other unimaginable items are still in there.
Simple Discoveries
2 Мая 2016
An amazing exhibit. Be prepared for heavy crowds. We went around 8:30am and it went from busy to packed in a few hours. Definitely worth the visit!

სასტუმროები მიმდებარე

ყველა სასტუმრო იხილეთ ყველა
Xian Huaqingyutang Hotel

დაწყებული $325

Xian Elegant Oriental Hotel

დაწყებული $68

Xian Lintong Emperor Qin Imperial Garden Hotel

დაწყებული $19

7 Days Inn Xian Huaqing Pond Lintong

დაწყებული $15

ibis Xian Lintong Huaqing Hot Spring Hotel

დაწყებული $28

Super 8 (Xi'an Lintong Huaqingchi)

დაწყებული $22

რეკომენდებული ღირსშესანიშნაობები მიმდებარე

იხილეთ ყველა იხილეთ ყველა
Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
ტერაკოტის არმია

ტერაკოტის არმია — 8099 ნატურალური მასშტაბის, გამომწვ

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Chinese pyramids

The so-called pyramids of China are actually ancient burial mounds, up

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Huaqing Pool

Huaqing Pool (Шаблон:CJKV) or the Huaqing Hot Springs are a compl

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Stele Forest

The Stele Forest, or Xi'an Beilin Museum (碑林; pinyin: Bēilín), is a

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Bell Tower of Xi'an

The Bell Tower of Xi'an (Chinese: 西安钟楼), built in 1384 during the ear

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Great Mosque of Xi'an

The Great Mosque of Xi'an (中文. 西安大清真寺), located near the Drum Tower

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Giant Wild Goose Pagoda

Giant Wild Goose Pagoda or Big Wild Goose Pagoda (Шаблон:Zh-cp), is a

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
Mount Hua

Hua Shan

მსგავსი ტურისტული ატრაქციონები

იხილეთ ყველა იხილეთ ყველა
Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
ეგვიპტის მუზეუმი (კაირო)

ეგვიპტური ანტიკურობის მუზეუმი, ან შემოკლებით ეგვიპტის მუზეუმი

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
ფელკლინგერის მეტალურგიული ქარხანა

ფელკლინგერის მეტალურგიული ქარხანა (გ

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
City Museum (Quito)

The City Museum (Museo de la Ciudad) is a museum in the colonial

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
პლანტენ-მორეტუსის მუზეუმი

პლანტენ-მორეტუსის მუზეუმი — მუზეუმი ბელგიის ქალაქ

Სურვილების სიაში დამატება
მე აქ ვიყავი
ეწვია
ინდოეთის არქივი

ინდოეთის არქივი (ესპ. Archivo General de Indias) — არქივი ქალაქ

იხილეთ ყველა მსგავს ადგილებში